Ειρηναίος Γαλανάκης: ένας ακούραστος Διάκονος του Ουρανού και της Γης
Πολιτιστικό πρόγραμμα που παρουσιάστηκε στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης στο Κολυμπάρι, στις 26-2-2016 από τους μαθητές της Α΄ Λυκείου της Πατριαρχικής Εκκλησιαστικής Σχολής Κρήτης. Τίτλος προγράμματος: "Η Ιδέα της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας στο συγγραφικό έργο των Ν. Καζαντζάκη, Παντ. Πρεβελάκη και του μακαριστού Μητροπολίτου Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίου Γαλανάκη". Στην παρουσίαση παρευρέθησαν και συμμετείχαν το 5ο ΓΕΛ Ηρακλείου Κρήτης και το 4ο Καζούλειο Γυμνάσιο Ρόδου. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των προγραμμάτων Μουσειακής Αγωγής της ΟΑΚ για τις σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, με την παρουσία της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη. Το βάρος της παρουσίασης της Πατριαρχικής Εκκλησιαστικής Σχολής Κρήτης, δόθηκε στο πολύπλευρο έργο της πολυσχιδούς προσωπικότητας του μακαριστού Ειρηναίου Γαλανάκη.
Υπεύθυνοι καθηγητές: Γαλανάκης Μιχαήλ (ΠΕ01-ΠΕ07) και Χέλμη Αναστασία (ΠΕ01)
Μπορείτε να δείτε την παρουσίαση εδώ.
ΠΡΟΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στη σημερινή συνάντηση γίνεται αναφορά σε κορυφαίες αξίες και ιδανικά που σημάδεψαν το ανθρώπινο γένος. Τα ιδανικά της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας έγιναν κεντρικά θέματα στο έργο και στη σκέψη σπουδαίων λογοτεχνών, στοχαστών, φιλοσόφων και κληρικών.
Τρεις άνθρωποι καταγόμενοι από το νησί της Κρήτης, καταπιάστηκαν από νωρίς με τα υψηλά αυτά ιδανικά.
Ο Νικόλαος Καζαντζάκης, ο πολυτάλαντος αυτός σταυροφόρος της δημοκρατίας και ακούραστος ερευνητής της αλήθειας, ως μοναδικό φαινόμενο εργατικότητας στα ελληνικά γράμματα,
Ο Παντελής Πρεβελάκης, ένας άριστος πεζογράφος, ποιητής και δοκιμιογράφος όπως αποδεικνύεται από τα υπέροχα έργα του, και στενά συνδεδεμένος με το πρόσωπο μα και το έργο του Καζαντζάκη, και τέλος,
Ο μακαριστός Ειρηναίος Γαλανάκης, ο παππούς της Κρήτης όπως χαρακτηριστικά τον αποκαλούν, πρώην Μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου και πρώην Μητροπολίτης Γερμανίας, με εξαιρετικό ποιμαντικό, συγγραφικό αλλά και κοινωνικό έργο,
αποτιμώνται για το έργο τους όχι μόνο στο παρελθόν αλλά στο παρόν, και κυρίως στο μέλλον, γιατί από τα θεμέλια του παρελθόντος αντλούμε τα εφόδια για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά το παρόν και να συνεχίσουμε χτίζοντας το μέλλον.
Με ….κρητική ματιά λοιπόν, σήμερα θα στοχαστούμε στις ιδέες της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας.
Το έργο του Καζαντζάκη δομημένο πάνω σε στέρεο φιλοσοφικό υπόβαθρο, διαχρονικό όσο ποτέ, βρίσκει τεράστια απήχηση σε λαούς διαφόρων εθνικοτήτων, πολιτικών αλλά και θρησκευτικών πεποιθήσεων. Η κοσμοθεωρία του όπως διατυπώνεται στα έργα του «Ασκητική» και «Αναφορά στον Γκρέκο», αναπτύσσει όλη τη συλλογιστική του για τον κόσμο και τη ζωή. Βαθιά επηρεασμένος στη διαμόρφωση του κοσμοειδώλου του από έργα σπουδαίων φιλοσόφων και λογοτεχνών (όπως των: Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Νίτσε, Λένιν, Ντοστογιέφσκι) αλλά και από τη διδασκαλία του Ευαγγελίου του Χριστού, του Βουδισμού καθώς και του Μπερξόν, ο οποίος υπήρξε καθηγητής του στη φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού.
Από πολύ νωρίς το πρόβλημα της ελευθερίας του ανθρώπου και της ύπαρξης του Θεού απασχόλησαν περισσότερο τη σκέψη του. Η ελευθερία στον Καζαντζάκη είναι το ζητούμενο για τον Οδυσσέα, τον πρωταγωνιστή της Οδύσσειας. Αυτό το ζητούμενο, τον πόθο της ελευθερίας, το ταυτίζει με τον ίδιο τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος –υποστηρίζει- δεν προϋπάρχει για να κερδίσει εκ των υστέρων την ελευθερία του αλλά ταυτίζεται με την ελευθερία.
Στα έργα του Καζαντζάκη η ελευθερία παίρνει διάφορες μορφές: άλλοτε είναι η απουσία φόβου και ελπίδας, άλλοτε η αυτάρκεια, άλλοτε η αναγωγή της ανάγκης σε βούληση.
Το να κοιτάζει κανείς την άβυσσο χωρίς ελπίδα και χωρίς φόβο, όρθιος στην άκρα του γκρεμού ο Καζαντζάκης το αποκαλεί Κρητική ματιά ενώ η ζωή για τον Καζαντζάκη, όπως στον Πλάτωνα και τον Πλωτίνο, φαίνεται να είναι μια διαρκής ανάβαση.
Στην ελευθερία αναγνωρίζει και την πολιτική της διάσταση και την ορίζει ως την ελευθερία του πολίτη να ζει σε μια ευνομούμενη δημοκρατική πολιτεία, να κάνει ό,τι θέλει μέσα στα νομικά και ηθικά πλαίσια, πάντα με γνώμονα τη θέληση και τη βούληση του λαού.
Τη σκέψη του σημάδεψε βαθιά η σκλαβωμένη στους Τούρκους Κρήτη, σε τέτοιο βαθμό ώστε να τοποθετεί την αξία της ελευθερίας πρώτη και κορυφαία στο βάθρο των αξιών για τον άνθρωπο.
Ελπίδα, φόβος και ελευθερία έχουν τη θέση τους ακόμα και σήμερα πάνω στην τελευταία του «κατοικία», καθώς όλη του η κοσμοθεωρία συγκεφαλαιώνεται σε αυτό που ο ίδιος ζήτησε να γράψουν στον τάφο του: «Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, είμαι λεύτερος». Φράσεις που διαβάζουμε και στην Ασκητική του.
Για τον Παντελή Πρεβελάκη, το φίλο και συνοδοιπόρο του και συνάμα ιδεολόγο της ελευθερίας, ο Καζαντζάκης πάνω απ’ όλα θέτει σε πρώτη γραμμή τον αγώνα για τη λευτεριά.
Όταν οι δυό τους γνωρίστηκαν ο Καζαντζάκης , δεν είχε προλάβει να ολοκληρώσει την Οδύσσεια. Το πρώτο χειρόγραφο το χαρίζει στον φίλο του Πρεβελάκη ενώ ακόμα και σήμερα λίγοι ξέρουν ότι οι δύο αυτοί σπουδαίοι Κρητικοί συνεργάστηκαν στενά για να συγγράψουν λεξικά, να μεταφράσουν ξένους συγγραφείς και να επεξεργαστούν ακόμα και σενάρια για ταινίες.
Η σχέση τους ήταν μια σχέση πατέρα και γιου καθώς στην πρώτη τους συνάντηση ο Καζαντζάκης διένυε ήδη την τέταρτη δεκαετία της ζωή του και ο Πρεβελάκης ήταν μόλις 17 ετών. Από τότε, ο Πρεβελάκης στέκεται αρωγός στο έργο του Καζαντζάκη και μεγάλος συμπαραστάτης στην ζωή του. Η γνώμη του ήταν πάντοτε σεβαστή από τον Καζαντζάκη για ό,τι έγραφε.
Συνοδοιπορούσαν και οι δυο σε ένα δρόμο που χάραξαν, ως Δάσκαλος και μαθητής.
Επηρεασμένος βαθιά από το έργο του δασκάλου του Καζαντζάκη ασχολείται και ο Πρεβελάκης με το ζήτημα της ατομικής ελευθερίας κυρίως μέσα από το έργο του Ο θάνατος του Μέδικου (1939), ένα έργο που τοποθετείται στη Φλωρεντία την εποχή της Αναγέννησης.
Ο μακαριστός Ειρηναίος Γαλανάκης, ο πρώην Μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου και πρώην Μητροπολίτης Γερμανίας, είναι η τελευταία προσωπικότητα του σημερινού μας τρίπτυχου, ο στοχαστής, ο διάκονος του ουρανού και της γης, που κατάφερε στο πρόσωπό του να συνδυάσει με τον καλύτερο τρόπο το ποιμαντικό και κοινωνικό έργο.
Γεννημένος σε ένα μικρό χωριουδάκι του νομού Χανίων, το Νεροχώρι, στην περιοχή του Αποκόρωνα, ξεχωρίζει από μικρή ηλικία για το ήθος, την πίστη και την εργατικότητά του. Κάθισε ως μαθητής στα θρανία του τότε Εκκλησιαστικού Σχολείου, του Ιεροδιδασκαλείου της Κρήτης, για να επιστρέψει κάποια χρόνια αργότερα, και αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Θεολογική Σχολή της Αθήνας, ως Καθηγητής και αργότερα ως Υποδιευθυντής του Σχολείου.
Η δράση του, ως κληρικού, δεν περιορίζεται στα στενά όρια του ποιμαντικού έργου. Πρωτοστατεί ακόμα και στην ίδρυση εταιρειών, όπως η ΑΝΕΚ, εταιρεία λαϊκής βάσης καθώς και άλλων ευαγών ιδρυμάτων που βοηθούν σημαντικά στις ανάγκες του δοκιμαζόμενου λαού.
Η Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης θεμελιώνεται με τη δική του πρωτοβουλία και τις ενέργειες, για να αποτελέσει μέχρι και σήμερα πνευματικό φάρο στο νησί της Κρήτης.
Από νωρίς ασχολήθηκε με τη συγγραφή. Ο λόγος του πηγαίος και διαχρονικός, ξεχειλίζει την αγάπη του για τον Θεό και τον άνθρωπο και στηλιτεύει ό,τι πληγώνει και φθείρει.
Για την ελευθερία θα γράψει χαρακτηριστικά: «Η ελευθερία είναι μέγιστον αγαθόν και η αποστέρησίς της δεν ισοφαρίζεται εύκολα με οποιοδήποτε αντάλλαγμα».
Διώχθηκε αρκετές φορές στη ζωή του γιατί υπεραμύνθηκε της συντεταγμένης με το θέλημα του Θεού ελευθερίας του ανθρώπου και της Δημοκρατίας, που εμπνέεται από ηθικές αρχές και αξίες, σέβεται την αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου είτε είναι φίλος είτε αντίπαλος. Αναγνωρίζει ότι μια Δημοκρατία που δεν έχει ανοχή και σεβασμό στη γνώμη του αντιπάλου δεν μπορεί να λέγεται Δημοκρατία.
Στη σκέψη και το έργο του παππού της Κρήτης θα ταξιδέψουμε για λίγο σήμερα, με την ελπίδα να έχουμε πάντα την ευχή του στη ζωή μας για «να φτάσουμε… εκεί όπου δεν μπορούμε…»!
ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
ΣΤΗΝ ΟΑΚ, 26/2/2016
ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: «Οι ιδέες της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας στο συγγραφικό έργο του Ν. Καζαντζάκη, Παντ. Πρεβελάκη και του μακαριστού Ειρηναίου Γαλανάκη»
Από το βιβλίο του μακαριστού Ειρηναίου « Μηνύματα ευθύνης και αφύπνισης», σχολιάζοντας τα σημεία των καιρών, επισημαίνονται καίρια και καθοριστικά οι διαχρονικές αξίες της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας.
Με έναν πύρινο λόγο και τη μεγάλη ειλικρίνεια που διακρίνει τη γραφή του παππού της Κρήτης, καυτηριάζονται όλα τα κακώς κείμενα της εποχής μας και συνάμα, αναλύεται η πραγματική Δημοκρατία και η αληθινή ελευθερία για τον άνθρωπο, μέσα από το πρίσμα της χριστιανικής ανθρωπολογίας.
ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΙΡΩΝ : δηλ. η κρίση στην Οικονομία, την Παιδεία, τη Δημοκρατία, τις διεθνείς και ανθρώπινες σχέσεις και σ’ αυτή ακόμη τη θρησκεία, είναι ολοφάνερη και τραγική.
Η κρίση είναι καθολική και παγκόσμια και υπενθυμίζει τις τραγικές εκείνες εποχές που στην Ιστορία και την ανθρώπινη μνήμη διασώθηκαν σαν παρακμή, κατακλυσμός και τέλος κόσμου και πολιτισμών. Ενώ όμως τα σημεία των καιρών είναι τόσο αποκαλυπτικά, όπως ακριβώς τα βλέπουν οι προφήτες των καιρών μας, που μας καλούνε σε συναίσθηση και «μετάνοια», δεν λείπουν και οι ψευδοπροφήτες. Οι άνθρωποι δηλ. εκείνοι που την παγκόσμια αυτή κρίση και τη φθορά την ονομάζουν πρόοδο και πολιτισμό και μας καλούνε να χειροκροτήσωμε και να οργιάσωμε πάνω στον κατακλυσμό μας.
Δεν λείπουν οι ψευδοπροφήτες που μας παραπλανούν και μας αποπροσανατολίζουν, ποιος ξέρει για ποια σκοτεινά σχέδια και προγράμματά των.
Εμείς καταγγέλλομε στη συνείδηση του λαού μας και στην παγκόσμια συνείδηση αυτούς τους ψευδοπροφήτες.
Καταγγέλλομε εκείνους, που στο όνομα τάχα της προόδου υποσκάπτουν και γκρεμίζουν τις αιώνιες αξίες της ανθρώπινης ζωής.
Καταγγέλλομε εκείνους, που στο όνομα τάχα της ελευθερίας και της χειραφέτησης αλλοτριώνουν την ανθρώπινη προσωπικότητα και την απογυμνώνουν από κάθε αρετή.
Καταγγέλλομε εκείνους που στο όνομα τάχα εθνικών ή ταξικών αγώνων και στρατηγικών σκοπιμοτήτων στραγγαλίζουν την ελευθερία και τη δικαιοσύνη του ανθρώπου και της ανθρωπότητας.
Καταγγέλλομε τους ψευδοπροφήτες της παρακμής και της φθοράς, που με την εύκολη προπαγάνδα των «μαζικών μέσων» πλύνουν και ξεπλύνουν την ανθρώπινη συνείδηση από την αλήθεια και την αρετή για να τη γεμίζουν ύστερα με τη λάσπη και τα ψεύδη των.
Καταγγέλλομε τους ψευδοπροφήτες εκείνους που διαστρέφουν την αλήθεια και την αρετή και παραπλανούν τους αφελείς και τους αθώους.
Καταγγέλλομε εκείνους που στ’ όνομα τάχα της επιστήμης και της φιλοσοφίας γράφουν και διαδίδουν υλιστικές, μηδενιστικές, αντιθρησκευτικές και αντιανθρωπιστικές ιδέες, γιατί θέλουν να φέρουν το σκότος και το χάος στις ψυχές ατόμων και Λαών.
Κι ανάμεσα σ’ αυτούς υπάρχουν ασφαλώς μερικοί που το κάνουν μόνο από την άγνοια και την ημιμάθειά των και αυτοί ίσως «ουκ οίδασι τι ποιούσιν». Γιατί είναι ασυγχώρητο να ξεθάβωμε σήμερο , ύστερα από εκατό χρόνια και παραπάνω, το Δαρβίνο, το Νίτσε, τον Φρόιντ και να αναμασούμε τις ιδέες των σαν τα νεώτερα επιστημονικά συμπεράσματα.
Υπάρχουν όμως και οι πράκτορες του ψεύδους και της απάτης. Υπάρχουν εκείνοι, που εργάζονται με προκαθωρισμένους σκοπούς και στόχους, για να υποσκάψουν και να γκρεμίσουν σιγά-σιγά συνειδήσεις και λαούς.
Υπάρχουν οι πράκτορες των «σκοτεινών δυνάμεων».
Το ποίμνιο και ο λαός μας δεν πρέπει να δέχεται μοιρολατρικά αυτή την καταστροφή. Να μη δέχεται παθητικά ό,τι του σερβίρουν οι πράκτορες του ψεύδους. Να κρίνει και να αντιδρά. Να ελέγχει και να αγρυπνά.
Να μη μένει απαθής σ’ όλη αυτή την καταστροφή που γίνεται τριγύρω του και να μη σέρνεται άβουλος από τις προπαγάνδες των ψευτοπροφητών, όποιοι κι αν είναι.
Να περισώσει την προσωπικότητα και την ελευθερία του, που ´ ναι το τιμιώτερο πράγμα στον άνθρωπο.
Επισημαίνομε ιδιαίτερα το θέμα της ελευθερίας και καταγγέλλομε τη σπατάλη της.
Ναι, ο άνθρωπος είναι ελεύθερος.
Η χριστιανική μας ανθρωπολογία, Βιβλική και παραδοσιακή, συγκεντρώνεται σ’ αυτή τη βασική θέση: ο άνθρωπος πλάστηκε ελεύθερος και η ελευθερία του είναι σεβαστή κι από τον ίδιο τον Θεό.
Αλλά η ανθρωπολογία αυτή παραθέτει και κάποια μικρή εμπειρία. Η κατάχρηση, η υπερκατανάλωση της ελευθερίας οδηγεί στην αμαρτία. Στη μόλυνση και στέρηση της ελευθερίας.
Κι ο σύγχρονος άνθρωπος με τη φόρα που έχει να σπαταλά και να μολύνει τα αγαθά του φυσικού κόσμου, σπάζει και τα φράγματα της ελευθερίας του. Στην ιδιωτική του ζωή δεν θέλει να έχει κανένα όριο, και κανένα φραγμό στις ορμές και τα πάθη του.
Και στην κοινωνική του συμπεριφορά η ίδια τακτική: θέλει την ελευθερία μόνο για τον εαυτό του και όχι για τους άλλους. Φωνάζει, επαναστατεί για δικαιώματα, αλλά δεν θέλει να ακούσει για καθήκοντα και υποχρεώσεις. Παριστάνει τον φιλελεύθερο και τον γενναίο, αλλά δεν θέλει να σηκώσει στους ώμους του καμμία ευθύνη.
Γι’ αυτό κι ό,τι βάζει φραγμούς στην αχαλίνωτη ελευθερία του: Θρησκεία, Οικογένεια, Νόμος, Παράδοση κ.τ.λ. όλα τα συκοφαντεί και όλα τα απορρίπτει.
Τα θεωρεί ξεπερασμένα, κατεστημένα, αντιδημοκρατικά (τώρα στην Ελλάδα τα λέμε και χουντικά).
Αυτός είναι ο «φιλελεύθερος», ο «αυτεξούσιος» άνθρωπος της εποχής μας, που με την υπερκατανάλωση της ελευθερίας του μολύνει και εξανεμίζει το μεγάλο αυτό αγαθό ατόμων και Λαών. Για να χαθεί και η ελευθερία από τον κόσμο. Για να χαθεί και η αρετή από τον κόσμο.
Για να πέσει η ανθρωπότητα ποιος ξέρει σε ποιο βάραθρο, σε ποια νέα βαρβαρότητα. Και το πνευματικό χάος είναι ήδη στην πόρτα μας…
Περίεργο και ακατανόητο γίνεται το πως άτομα και λαοί, που σέρνονται στους δρόμους και στις φυλακές, για την ελευθερία και τη Δημοκρατία, αλυσοδένονται συχνά από τις ιδέες των και απ’ όλους εκείνους που αυτοχρίζονται Μεσσίες και σωτήρες των λαών.
Στην ερώτηση «εκδημοκρατισμός ή αφελληνισμός» κοιτάζοντας την εθνική μας σφραγίδα με τις βαρυσήμαντες λέξεις «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» στοχάζεται:
Η προμετωπίδα όλων των κρατικών και υπηρεσιακών εγγράφων της χώρας μας έχει τη μεγαλόπρεπη φίρμα: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ.
Και κάτω, εκεί που υπογράφονται όλα τα κρατικά και υπηρεσιακά έγγραφα και «τίθεται η μεγάλη του κράτους σφραγίς», το ίδιο κοσμεί και επικυρώνει «του λόγου το ασφαλές», η Ελληνική Δημοκρατία.
Χωρίς να έχω την αρμοδιότητα του συνταγματολόγου, για να ερμηνεύσω τις δύο αυτές λέξεις, φαντάζομαι πως το «Ελληνική Δημοκρατία» σημαίνει τούτο:
Η Δημοκρατία μας είναι Ελληνική, είναι βγαλμένη, όπως λέγει κι ο Εθνικός μας Ύμνος, «Απ’ τα κόκκαλα των Ελλήνων τα ιερά».
Είναι βγαλμένη από το πνεύμα και το αίμα ενός Ελληνισμού χιλιάδων χρόνων.
Από την Ελληνική μας Ιστορία, από την αρχαία και τη χριστιανική μας παράδοση, που σφραγίζει τον νεώτερο Ελληνισμό. Και σκοπός της είναι να εκφράζει τον Ελληνισμό, όχι μόνο στα τυπικά χαρτιά της Ελληνικής Πολιτείας αλλά προπάντων στη ζωή, την προκοπή και την ιστορική του πορεία.
Είναι τόσο σφιχτοδεμένα τα δύο αυτά πράγματα, που όσο υπάρχει Ελλάδα, όσο υπάρχει Ελληνισμός να υπάρχει και Ελληνική Δημοκρατία. Αν λείψουν αυτά, η Δημοκρατία δε μένει μόνη της.
Θα συμφωνούσα σε πολλά σημεία ότι μας χρειάζεται ουσιαστικώτερη Δημοκρατία.
Αλλά αυτή η ουσιαστική και βαθύτερη Δημοκρατία δεν έρχεται με δημοκρατικές δημοκοπίες. Η Δημοκρατική αγωγή ενός ανθρώπου ή ενός λαού χρειάζεται μια υποδομή που δεν την δίνουν οι φτηνοί εκδημοκρατισμοί. Τη δίνουν η αληθινή παιδεία, η πνευματική καλλιέργεια. Η άσκηση της αρετής, ο σεβασμός του άλλου, η συναίσθηση της ευθύνης κ.λ.π.
Όλα εκείνα ακριβώς που χλευάζει και μάχεται και γκρεμίζει ο φτηνός και επικίνδυνος εκδημοκρατισμός στη χώρα μας.
Οι λογής-λογής μηδενισμοί της εποχής μας έχουν δημιουργήσει ένα τεράστιο κενό στην ψυχή του λαού μας και αντί να σκύψωμε να το δούμε και να το χορτάσωμε με ανάλογο περιεχόμενο, του ρίχνουμε άχυρα και στάχτες. Κι ύστερα αναρωτιώμαστε τι θα κάνωμε με τα ναρκωτικά, τι θα κάνωμε με την τρομοκρατία; Τι θα κάνωμε με τις κλοπές και τα σκουπίδια μας;
Σεβόμαστε τη Δημοκρατία, τους θεσμούς και τα όργανά της. Σεβόμαστε τα πολιτικά κόμματα, την ελευθερία του λόγου και αναγνωρίζομε πόσο δύσκολο πράγμα είναι μέσα στην ηθική κρίση και τις παγκόσμιες ανακατατάξεις των καιρών μας να κυβερνά κανείς ένα λαό και να περνά το έθνος του από τις συμπληγάδες μυλόπετρες υπερδυνάμεων και υποδυνάμεων.
Ένα όμως είναι σίγουρο πως τα έθνη και οι λαοί που έχουν δυναμισμό και σφρίγος, ηθικό και υλικό, τα έθνη αυτά κι όταν ακόμη είναι μικρά θα κρατηθούν καλύτερα και θα επιζήσουνε.
Αλλά όταν οι εκδημοκρατισμοί αυτοί που λέμε ζημιώνουν, η ευθύνη των πολιτικών δυνάμεων είναι μεγάλη.
Όταν, τέλος, τα κόμματα μετρούνε τη δύναμη και την επιτυχία των μόνο με τα εκλογικά ποσοστά και προγραμματίζουν τη δράση των με μόνο μέτρο το πολιτικό «κόστος», τότε η πολυθρύλητη Ελληνική Δημοκρατία μεταβάλλεται σε δημαγωγία και πανουργία και ροκανίζει τον Ελληνισμό και την Ελλάδα.
Να βελτιώσουμε λοιπόν τη Δημοκρατία μας και να την κάνωμε βαθύτερη και ουσιαστικώτερη, αλλά υπό τον όρο να περισώζαμε την Ελλάδα και τον Ελληνισμό για να ´ναι κι η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ μας ΕΛΛΗΝΙΚΗ.
Τονίζουμε και καταγγέλλουμε ακόμη τις ιδεολογίες και προπαγάνδες εκείνες που, στο όνομα τάχα της ελευθερίας, της πανίερης αυτής αρχής, και της δημοκρατίας, καλούν τους νέους μας να απογυμνώσουν την ψυχή τους από την πίστη και την αρετή, για να γίνονται θύματα των λογής-λογής μηδενισμών της εποχής μας και εύκολα θηράματα εμπόρων και πρακτόρων ανομολόγητων συμφερόντων και σκοπών.
Βουβές γενιές: Παιδιά και νειάτα που τραυλίζουν την ελευθερία και την κάνουν αναρχία.
Παιδιά και νειάτα που κραυγάζουν τη Δημοκρατία και την κάνουν κομματοκρατία και αναρχία.
Ποιος δένει λοιπόν τις γλώσσες των παιδιών μας και καταστρέφει το ουσιαστικώτερο κεφάλαιο της ανθρώπινης κληρονομιάς;
Η Εκκλησία ήταν και παραμένει προμαχώνας του λαού κι αυτό φαίνεται και σήμερα στις χώρες και στους λαούς εκείνους, που στο όνομα τάχα της κοινωνικής δικαιοσύνης έχει καταργηθεί η ελευθερία και η Εκκλησία μένει το μόνο ανοιχτό παράθυρο, που μπορεί κανείς να βλέπει την ελευθερία του και να την εκφράζει μέσα στη λατρεία της.
Η Εκκλησία ήταν και παραμένει προμαχώνας του λαού και αυτό είναι που της επιβάλλει να μη γίνεται ποτέ ούτε «συμπολίτευση» ούτε «αντιπολίτευση», αλλά να περισώζει η ίδια την αυτονομία και την ελευθερία της για να μπορεί να προστατεύει και την ελευθερία ανθρώπων και λαών.
Στο βιβλίο «Ορθοδοξία και Ελληνισμός – η προσφορά του Νεροχωρίου – Δημοτικού Διαμερίσματος Παϊδοχωρίου στην Ορθοδοξία και τον Ελληνισμό», ο θεολόγος – εκπαιδευτικός κ. Παντελής Μαριακάκης εξιστορεί τη δράση του Μακαριστού Ιεράρχη στα χρόνια της χούντας αλλά και τους λόγους που κρίθηκε «απαραίτητη» η απομάκρυνσή του από την Ελλάδα. Σαν γνήσιος χριστιανός αναγνώριζε πως το λυτρωτικό έργο της θυσίας του Χριστού δεν είναι μόνο μεταφυσικό αλλά και εγκόσμιο. Έτσι, δεν διστάζει να κατακρίνει λαοπλάνους, δημαγωγούς και συμφεροντολόγους κι ό,τι ζημιώνει τη Δημοκρατία και την Ελευθερία του Έθνους.
Το Πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967, ημέρα Πέμπτη προς Παρασκευή, έπληξε ως κεραυνός εν αιθρία την ψυχή του Ελληνικού Έθνους.
Μία εβδομάδα πριν από τη μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας μας, το θρίαμβο της Ανάστασης του Ιησού Χριστού, μια στρατιωτική χούντα ενταφιάζει αυτό το μήνυμα της Ανάστασης, την ελευθερία και Δημοκρατία του Ελληνικού λαού.
Νομιμόφρονες Έλληνες πολίτες, αγρότες, εργάτες, διανοούμενοι, θεωρούμενοι επικίνδυνοι για την ασφάλεια του Έθνους, συλλαμβάνονται και φυλακίζονται.
Το μέτρο αυτό ο Μητροπολίτης Ειρηναίος το θεωρεί τυραννικό και απαράδεκτο σε μια σύγχρονη και χριστιανική κοινωνία. Αυθημερόν κατεβαίνει στα Χανιά και ζητά από τον στρατιωτικό διοικητή την απελευθέρωση των συλληφθέντων. Στις αντιρρήσεις του διοικητή βάζει ενέχυρο τον ίδιο τον εαυτό του. «Εγώ θα είμαι υπεύθυνος για τους ανθρώπους αυτούς, εμένα θα πιάσετε για οτιδήποτε συμβεί».
Στις επισκέψεις των Υπουργών και Κυβερνητικών Παραγόντων της χούντας στα Χανιά, ο Ειρηναίος δεν έμενε άλαλος. Ασκούσε κριτική και επέμενε στις προτάσεις του και τα δικαιώματα του Ελληνικού λαού για Ελευθερία και Δημοκρατία.
Ιδιαίτερα καυστική ήταν η κριτική του στον Υπουργό Εσωτερικών Στυλιανό Πατακό, όταν επισκέφθηκε τα Χανιά και «εν μία νυκτί» και κατά τρόπον εξευτελιστικόν κατάργησε τους άρχοντες των Χανίων, Νομάρχη και Δήμαρχο, την παραμονή σημαντικών εορταστικών εκδηλώσεων που είχαν προετοιμάσει και είχαν και την ευθύνη.
Ο αγώνας του Ειρηναίου για την υπεράσπιση της αξιοπρέπειας Ελλήνων πολιτών θεωρήθηκε ωμή πολιτική παρέμβαση και απάδουσα στη στρατοκρατική νοοτροπία και τακτική τους, χωρίς εμφανείς αντιδράσεις.
Συγκεκριμένα, στο τεύχος 75 του περιοδικού «Χριστός και κόσμος» , του Ιουνίου 1967, γράφει: «Η από διμήνου αλλαγή λέγεται ότι ήταν επιβεβλημένη, επειδή ο πολιτικός κόσμος δεν κατάφερε «να δώση ικανήν και σταθεράν Κυβέρνησιν εις τον τόπον». Κανείς δεν αρνείται πως η αποτυχία αυτή ήταν «εμφανής και εις πολλά σημεία τρομερά και απογοητευτική». Η πολιτική αλλαγή όμως έθεσε περιορισμούς στις συνταγματικές μας ελευθερίες και προβληματισμούς στη συνείδησή μας. «Η ελευθερία είναι μέγιστον αγαθόν και η αποστέρησίς της δεν ισοφαρίζεται εύκολα με οποιονδήποτε αντάλλαγμα». Η ελευθερία έχει τις αδυναμίες και τους κινδύνους της. «Αλλ’ ο άνθρωπος παιδαγωγείται και προάγεται δι’ ελευθέρων αγώνων μέσα εις τους οποίους πίπτει και ανίσταται…» Το νέο καθεστώς δίδει την υπόσχεση της παροδικότητάς του και της σύντομης αποκατάστασης του κοινοβουλευτικού βίου.
Το θέλημα του Θεού και το αίτημα του λαού για Ελευθερία και Δημοκρατία υπεραμύνθηκε την ημέρα της 25ης Μαρτίου από τον άμβωνα του Αγίου Σπυρίδωνος Καστελίου, ο Μητροπολίτης Ειρηναίος, αλλά και με δημοσιεύσεις στις τοπικές εφημερίδες των Χανίων:
«ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ» 25 Μαρτίου 1969, «Η Ορθοδοξία για την Ελευθερία του Έθνους»:
«Χρέος και σκοπός της Εκκλησίας είναι να υπερασπίζη πανταχού και πάντοτε την αξίαν και την ελευθερίαν του ανθρώπου, τον οποίον ο Θεός έπλασε «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» και τον επροίκισε με το υπέροχον – έστω και επικίνδυνον – δώρον της ελευθερίας. Ιδού διατί η Εκκλησία υπερασπίζουσα την αξιοπρέπειαν και την ελευθερίαν του ανθρώπου υπερασπίζεται το περιεχόμενο και την αποστολή της. Ιδού διατί πρόσωπα και συστήματα που αρνούνται την αξίαν και την ελευθερίαν του ανθρώπου εις το βάθος είναι εχθροί της Εκκλησίας και αρνούνται τα ιδεώδη και την αλήθειάν της».
«ΕΘΝΙΚΗ ΦΩΝΗ», 25 Μαρτίου 1969, «25η Μαρτίου … ας μιλήσει η Ελλάδα»:
«… 25η Μαρτίου. Το Έθνος γιορτάζει και χρειάζεται τον Πανηγυρικό του … Ποιος θα μιλήσει λοιπόν; … Ποιος θα μιλήσει για την Ελευθερία του Έθνους χωρίς να ζημιώση τη δύναμη και τη σωτηρία του και ποιος θα μιλήσει για τη σωτηρία του Έθνους χωρίς να ζημιώση την Ελευθερία του και χωρίς να πληγώση την περηφάνεια και τη λεβεντιά του;».
Στο Μνημόσυνο του Εθνομάρτυρα Επισκόπου Κισάμου και Σελίνου Μελχισεδέκ, στη Ροτόντα Κισάμου, 16 Μαΐου 1971, ο Ειρηναίος αναφέρθηκε σ’ έναν πατριωτισμό που καταστρέφει την πατρίδα υπερτονίζοντας : «Όταν οι μισοί Έλληνες γινόμαστε Πασάδες και Γενίτσαροι κι οι άλλοι μισοί ραγιάδες, αυτό δεν είναι Ελευθερία, αυτό δεν είναι φιλοπατρία, αυτό δεν είναι Ελληνισμός, αυτό δεν είναι Χριστιανισμός».
Στην ομιλία του για την εθνική εορτή της 25ης Μαρτίου στις 23-3-1974 αναφέρει:
Γι’ αυτή τη μεγάλη ημέρα του Έθνους μας ένας Έλληνας μου έγραψε σε ένα θλιβερό γράμμα του αν θα κάνωμε Δοξολογία ή αν θα πρέπει να κάμωμε μνημόσυνον στην Ελευθερίαν μας.
Του απάντησα ότι θα κάμωμε Δοξολογία, διότι αυτό ταιριάζει σ’ αυτήν την ημέρα, που ο Θεός ευδόκησε να αναστηθή το σκλαβωμένο επί 400 χρόνια Έθνος μας και για να τιμήσωμε τους ήρωες και μάρτυρας που θυσιάστηκαν για την ελευθερία μας.
Ναι, θα κάμωμε Δοξολογία. Αυτό όμως δεν μας εμποδίζει να δούμε την σημερινή Πολιτική πραγματικότητα του Έθνους μας και να σκεφθούμε και να εργασθούμε για τη νόμιμή αποκατάστασή της. Γιατί πρέπει να το ομολογήσωμε με ειλικρίνεια και παρρησία πως στα τελευταία χρόνια καταστρέψαμε με τα ίδια μας τα χέρια την ελευθερία μας.
Συκοφαντήσαμε με την ίδια μας την γλώσσα την ελευθερία μας, κι αρχίσαμε να υμνούμε την δουλοπρέπεια και τον ραγιαδισμό μας.
Πολιτικοί και Στρατιωτικοί, Δάσκαλοι και Ιερωμένοι ακόμη, άλλοι ίσως από καθαρή διάθεση, άλλοι και από άγνοια και αφέλεια, άλλοι από συμφέροντα και φιλοδοξίες και άλλοι από υποκρισία και δειλία, αρχίσαμε να υβρίζωμε το Έθνος και την Ιστορία μας.
Ότι τάχα δεν είμαστε άξιοι να ζούμε ελεύθεροι. Ότι τάχα πρέπει να σαπίσωμε στο «γύψο» και στις φυλακές για να παιδαγωγηθούμε και να μάθωμε τι θα πη ελεύθερος Βίος. Ότι τάχα για να αυξήσωμε την οικονομία και την πρόοδό μας χρειαζόμαστε βούρδουλα της τυραννίας και την τάξη των Νεκροταφείων. Ότι τάχα με το να βάλωμε στους δρόμους μερικές ταμπέλες με το Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών εχριστιανοποιήσαμε το Έθνος μας.
Ναι αυτές τις φοβερές βλαστήμιες και ύβρεις εναντίον του Έθνους και της Ιστορίας μας τις λέμε τώρα επτά χρόνια από επίσημα και ανεπίσημα βήματα και καλούμε και εξαναγκάζαμε το δυστυχισμένο Λαό μας να τις χειροκροτή και να τις ψηφίζη, εξευτελίζοντάς τον ως τα βάθη της ψυχής του. Αυτόν τον Ιστορικόν και υπερήφανον Ελληνικόν Λαόν που έχει γράψει την ένδοξη Ελληνική Ιστορία.
Ναι αυτές τις φοβερές βλαστήμιες και συκοφαντίες εναντίον του Έθνους και της Ιστορίας μας τις λέμε και τις γράφομε τώρα επτά χρόνια για να δημιουργήσομε στον ίδιο τον εαυτό μας το μέγα ψυχικό τραύμα και την αμφιβολία αν πράγματι μπορούμε να ζούμε ελεύθεροι και για να δώσωμε στους ξένους, φίλους και εχθρούς μας, το δικαίωμα άλλοι να τρίβουν τα μάτια των και άλλοι να τρίβουν τα χέρια των για το κατάντημά μας.
Κάναμε, λέμε με φαρισαϊκό κομπασμό, μια αναίμαχτη Εθνική Επανάσταση. Αυτό όμως δυστυχώς δεν είναι αλήθεια. Γιατί αδελφικό αίμα έχει χυθή από όλες τις πλευρές. Αλλά και αν ακόμη στην τρομερή αυτή περιπέτεια που συγκλονίζει το Έθνος μας τα επτά τελευταία χρόνια δεν χυνόταν ούτε μια σταγόνα αίμα, όμως η ζημιά που έχει γίνει είναι τρομακτική και ανυπολόγιστη.
Γιατί, κι αν ακόμη δεν είχε χυθή αίμα, έχουν όμως χυθή τόσα δάκρυα, από παρεξηγημένους, από διωγμένους, από φυλακισμένους και ορφανεμένους κι έχουν πληγωθή τόσες ψυχές αδελφών μας. Γιατί, κι αν ακόμη δεν είχε πληγωθή σωματικά ούτε ένα δάχτυλο σε κάποιον Έλληνα, φτάνει το μεγάλο έγκλημα πως σκοτώσαμε την ειλικρίνεια και την ευαισθησία μας στο θέμα της ελευθερίας, φτάνει πως διχαστήκαμε ώστε να φοβάται ο ένας τον άλλον μας, να υποβλέπη ο ένας τον άλλον μας και να μισή και να συκοφαντή ο ένας τον άλλον μας.
Φτάνει το μέγα έγκλημα πως καταπνίξαμε και καταργήσαμε τις νόμιμες φωνές του Έθνους. Τις συνετές φωνές του Έθνους. Τις γνήσιες και καθαρές πατριωτικές φωνές του Έθνους. Και μέσα σ’ αυτή τη φοβία και την απόγνωση που κάναμε στον ίδιο τον εαυτό μας, ξεπροβάλλουν τώρα από δω κι από κει οι παράνομες φωνές του Έθνους. Οι ύποπτες φωνές του Ελληνικού Λαού μας, οι επικίνδυνες και απεγνωσμένες φωνές του Έθνους μας που μπορούν να εξαπατήσουν και να παρασύρουν σε άλλα τρομερά παραστρατήματα.
Όμως θα ήταν τραγική ειρωνεία κι εμπαιγμός σ’ αυτή τη μεγάλη μέρα της ελευθερίας του Γένους και του Έθνους μας, να μην έχωμε το θάρρος να ομιλήσωμε και για την απελευθέρωσή μας από λάθη και παραστρατήματα που χρόνια τώρα καταστρέφουν την ελευθερία μας, την ενότητα, τη δύναμη και την αισιοδοξία του Έθνους μας, γιατί έτσι μόνον θα μπορούμε να ψάλλωμε τίμια και παλληκαρίσια στον Εθνικό μας ύμνο « Και σαν πρώτα ανδρειωμένη, χαίρε, ω χαίρε, Ελευτεριά».
Η Ομιλία-διαμαρτυρία εθορύβησε ιδιαίτερα την Ελληνική Πρεσβεία, που με τη σειρά της ενημέρωσε τη χουντική κυβέρνηση των Αθηνών. Ο Μητροπολίτης Ειρηναίος θεωρήθηκε εχθρός της Ελλάδος και του απαγορεύτηκε η επίσκεψη στην Πρεσβεία και η είσοδος στην Ελλάδα. Ακόμη έγινε διάβημα στον Οικουμενικό Πατριάρχη για την αντικατάστασή του.
Παράλληλα με τα απαγορευτικά αυτά μέτρα, που δεν πτοούσαν τον θαρραλέο Μητροπολίτη, αρχίζει και ένα σύστημα εκφοβισμού, ύβρεων και απειλών με ανώνυμα γράμματα και τηλεφωνήματα, καθώς και έντυπα που έριχναν στους δρόμους και στα σπίτια.
Καμιά ενέργεια όμως δεν σταματούσε τον αγώνα του για ελευθερία και δημοκρατία, αρχές και αξίες που υπηρέτησε και θα εξακολουθεί να υπηρετεί μέσα από τα έργα του.
Οι απειλές για τον Μητροπολίτη Γερμανίας Ειρηναίο έφθασαν μέχρι την προϊσταμένη του αρχή, τον τότε Οικουμενικό Πατριάρχη Δημήτριο. Ο Πατριάρχης εκτιμώντας την παρρησία και το έργο του αλλά και ενδιαφερόμενος να τον προφυλάξει τηλεφωνεί στον Γενικό Διευθυντή της Ορθόδοξης Ακαδημίας κ. Αλέξανδρο Παπαδερό να ειδοποιήσει τον Ειρηναίο να μην πάει να λειτουργήσει την επόμενη μέρα, Κυριακή 24 Μαρτίου, γιατί κινδυνεύει.
Η απάντηση του Ειρηναίου στο τηλεφώνημα του Αλέξανδρου Παπαδερού ήταν αποστομωτική: «Ξέχασες πως ο Επίσκοπος πρέπει να είναι πάντα έτοιμος να γίνει …. Αρκάδι, αν χρειαστεί …».
Οι Ομιλίες του Μαρτίου και του Ιουνίου, θεωρήθηκαν νάρκες στα θεμέλια του χουντικού καθεστώτος, το οποίο συνεχίζει τη δίωξη και την κατασυκοφάντηση του Μητροπολίτη Ειρηναίου μέχρι και την κατάρρευσή του, τον Ιούλιο του 1974.
Με την επάνοδό του στην Κρήτη, στέλνει και το δικό του Ποιμαντικό μήνυμα σε όλους τους παράγοντες της πολιτικής ζωής:
«Σε μια χώρα και σε μια κοινωνία, που θέλει να λέγεται χριστιανική, ο Άμβωνας δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στη Μεταφυσική του θανάτου και ν’ αφήνει στα μπαλκόνια (στους πολιτικούς) τα θέματα της ζωής και της συμβίωσης των ανθρώπων (δημοκρατία, ελευθερία, δικαιοσύνη, ειρήνη κ.λ.π.), γιατί μέσα στα θέματά της αυτά παίζεται και κρίνεται η σωτηρία του κόσμου και του ανθρώπου. Κι όπως ο Άμβωνας είναι τοποθετημένος στη μέση του χριστιανικού Ναού για να ακούγεται το κήρυγμά του απ’ όλες τις πλευρές του, το ίδιο και το μήνυμά του πρέπει να τοποθετείται στη μέση της ζωής για να το ακούνε όλοι. Κι αυτοί που είναι μπροστά (προοδευτικοί;) κι αυτοί που είναι πίσω (συντηρητικοί;) κι αυτοί που είναι «δεξιά» κι αυτοί που είναι «αριστερά». Κι αυτοί που ανεβαίνουν στα μπαλκόνια και αυτοί που κοπαδιάζονται στις πλατείες.
Χρέος λοιπόν της «Εκκλησίας» να ερμηνέψει και στον τόπο μας το αληθινό νόημα της Εκκλησίας του Χριστού, έτσι που ο Άμβωνάς της να μπορεί να κατηχεί και τα μπαλκόνια και τις πλατείες».
Ο Μητροπολίτης Ειρηναίος υπενθυμίζει:
Ότι η Εκκλησία έχει λόγο «στα θέματα της ζωής και της συμβίωσης των ανθρώπων – του λαού του Θεού και πληρώματος της Εκκλησίας – και δεν δικαιούται ούτε να σιωπά ούτε και να παραμερίζεται».
Ότι από μόνοι τους οι Πολιτικοί όλων των παρατάξεων δεν έχουν τη δυνατότητα αντιμετώπισης του συνόλου των ενδιαφερόντων, πνευματικών και κοινωνικοοικονομικών του λαού χωρίς την έμπνευση του λόγου του Θεού και τη συνεργασία της Εκκλησίας και επεξηγεί: «Μια φωτισμένη από το Πνεύμα του Θεού Εκκλησία δεν μπορεί σε θέματα κοινωνικής δικαιοσύνης να μην υπερασπίζει τους καταπιεσμένους και ελαχίστους πτωχούς και άσημους αδελφούς του Χριστού» (Ματθ. κε’ 40) .
Ο Μητροπολίτης Ειρηναίος διώχθηκε, γιατί υπεραμύνθηκε της συντεταγμένης με το θέλημα του Θεού ελευθερίας του ανθρώπου και της Δημοκρατίας, που εμπνέεται από ηθικές αρχές και αξίες και σέβεται και υπηρετεί την αξία και αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου, φίλου και αντιπάλου.
Επισημαίνει, όμως, ότι εκείνη η «Δημοκρατία που προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της με συκοφαντίες και δημαγωγίες, δεν είναι Δημοκρατία. Μια Δημοκρατία, που δεν έχει ανοχή και σεβασμό στη γνώμη του αντιπάλου δεν λέγεται Δημοκρατία, όσο και να κραυγάζει στο δρόμο.
Αλλά πώς θα υπάρξει Δημοκρατία όταν λείπει από τη ζωή του έθνους μας μια βαθύτερη πνευματική οικοδομή»;
Ασκεί δριμεία κριτική στη δημαγωγία των υποσχέσεων και την εξαπάτηση του λαού με ψεύτικες και ανέφικτες παροχές, οι οποίες «όχι μόνο είναι μια απάτη , αλλά και μια διαστροφή του ίδιου του Λαού, που κακομαθαίνει σε παροχές και υποσχέσεις και αρνείται να ανταποκριθεί και στις δικές του υποχρεώσεις».
Ο Χανιώτικος όμως λαός αντελήφθη ότι η μετάθεση του Μητροπολίτη Ειρηναίου από τη Μητρόπολη Κισάμου και Σελίνου στη Μητρόπολη Γερμανίας ήταν και δάκτυλος της χουντικής κυβέρνησης.
Και στη νέα Μητρόπολή του, τη Γερμανία, ο Μητροπολίτης Ειρηναίος δεν άλλαξε ούτε αρχές ούτε τακτική. Όλους τους απόδημους Έλληνες θεωρεί παιδιά του και περιβάλλει με το ίδιο πατρικό ενδιαφέρον.
Εσπευσμένα στέλνει και Εγκύκλιο τονίζοντας ότι «η Εκκλησία δεν χορηγεί Πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων και οι πόρτες της είναι ανοικτές σε κάθε Έλληνα, ό,τι ιδέες κι αν αυτός έχει».
Περαιτέρω ο Ειρηναίος εδήλωσεν: «Η Εκκλησία ούτε η ιδία πολιτεύεται αλλ’ ούτε και πρέπει να χρησιμοποιείται παρ’ άλλων δια πολιτικούς σκοπούς. Η Εκκλησία είναι το φως του κόσμου και το άλας της γης, και ως τοιαύτη μεταφέρει εις τον κόσμον το αιώνιο μήνυμα του Θείου και υπερασπίζει την αξία της ανθρώπινης προσωπικότητος εν ελευθερία, η οποία είναι εικών και Ομοίωμα του Θεού».
Ο λόγος του, Ορθόδοξος, είναι λόγος πίστεως και αγάπης, ελπίδας και ζωής, τόλμης και παρρησίας, Δικαιοσύνης και ελευθερίας.
Γι’ αυτή την ελευθερία, «του κατ’ εικόνα Θεού πλασθέντος ανθρώπου», ελευθερία ηθική, κοινωνική και πολιτική, αγωνίζεται και πάσχει.
Ιδιαίτερη ευθύνη αισθάνεται για τη στέρηση αυτής της ελευθερίας από το Ελληνικό Έθνος , την ταπείνωσή του και το διεθνή διασυρμό του.
Το βάρος της πατρικής και πατερικής αυτής ευθύνης τον υποχρεώνει να μιλήσει, να διαμαρτυρηθεί σε βάρος της χουντικής κυβέρνησης που επί μια επταετία κορυβαντιά στο αλυσοδεμένο σώμα του Ελληνικού Έθνους.
Την Ομιλία και διαμαρτυρία συνδυάζει με τη διπλή γιορτή της 25ης Μαρτίου, της σωτηρίας του ανθρώπινου γένους από τη δουλεία της αμαρτίας και της ελευθερίας του Ελληνικού έθνους από την επάρατη Τουρκοκρατία.
Πραγματοποιείται στις 23 Μαρτίου 1974 στη σειρά των Ομιλιών του από το Ραδιοφωνικό Σταθμό του Μονάχου.
Καμιά ενέργεια όμως δεν σταματούσε τον αγώνα του για ελευθερία και δημοκρατία, αρχές και αξίες που υπηρέτησε και θα εξακολουθεί να υπηρετεί μέσα από το έργο του.
Στο ίδιο πνεύμα του αγώνα για την αποκατάσταση της ελευθερίας και δημοκρατίας στην Ελλάδα απευθύνεται στους νέους της Ελλάδας στις αρχές Ιουνίου του ίδιου έτους από το Ραδιοφωνικό σταθμό της Βόννης .
Οποιαδήποτε φυσική μητέρα, υπερασπίζεται τα παιδιά που γεννά και φέρνει στον κόσμο. Και η μάνα, η Εκκλησία, που γέννησε με το κήρυγμά της τις μεγάλες ιδέες, την αλήθεια του Θεού, την ιερότητα της σωτηρίας του ανθρώπου, κι όλα τ’ άλλα ιδεώδη που απορρέουνε από τις μεγάλες αυτές αρχές, την δικαιοσύνη, την ελευθερία, τον ανθρωπισμό, όφειλε και οφείλει να τις υπερασπίζει και να μην αφήνει να ποδοπατούνται από τις δυνάμεις του πονηρού, που τρυπώνουν μέσα στις ανθρώπινες σχέσεις με χίλιες δυο μορφές, συμφέροντα, εγωισμός, εξουσία, ψευδοσωτηρία, και καταστρέφουν την αποστολή και το έργο της.
Δριμύτερη επίσης κριτική ασκεί ο Ειρηναίος στην αντιπαιδαγωγική και αντιδημοκρατική τακτική των κομμάτων για τη στρατολόγηση οπαδών:
«Με ιδιαίτερη προτίμηση οι κομματικές προπαγάνδες στρέφονται στους νέους, στα παιδιά των Γυμνασίων και των Δημοτικών ακόμη Σχολείων, που αποτελούν την ευκολότερη «λεία». Όλοι υπόσχονται «Δημοκρατία» και όμως δεν υπάρχει αντιδημοκρατικότερο πράγμα από το να παίρνεις ένα άβγαλτο παιδί, να το «γκλωβίζεις» τόσο πρόωρα σε κάποιο – κομματικό φανατισμό.
Σήμερα έχουμε πλήθος από Δημοκρατίες: Δημοκρατία όμως γνήσια δεν έχουμε. Και στις λεγόμενες Λαοκρατίες γνωρίζουμε ποιοι έχουν το όνομα και ποιοι τη χάρη.
Το Σύνταγμά μας (1975) λέγει ότι «Επικρατούσα θρησκεία εν Ελλάδι είναι η της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, που έχει αρχηγό της τον Ιησού Χριστό …». Και δυο – τρεις φορές το χρόνο, τουλάχιστον, έχουμε εθνικές εορτές και κάνομε Δοξολογίες και δεήσεις στις Εκκλησίες μας ζητώντας να μας αναδείξει ο Θεός άξιους της ελευθερίας «να μας διατηρήσει εν ειρήνη και ομόνοια και να μας καθοδηγήσει εις παν έργον αγαθόν και ευάρεστον…».
Ως επίλογο αξίζει να κρατήσουμε – μα και σαν παρακαταθήκη – τα λόγια του φωτισμένου παππούλη, αναφορικά με την αναστήλωση της Δημοκρατίας:
«Οπωσδήποτε η Αναστήλωση της Δημοκρατίας δε γίνεται μόνον με Διατάγματα και με Δημοψηφίσματα. Ούτε στηρίζεται με όπλα και φωνές των δρόμων. Χρειάζεται πολύ περισσότερο μια εσωτερική καλλιέργεια και μια καθημερινή άσκηση. Χρειάζεται μια σωστή αυτοσυνείδηση κι’ ένα βαθύ σεβασμό για τους άλλους. Χρειάζεται ένα γνήσιο ανθρωπισμό κι’ έναν αυτοέλεγχο, που τον κάνουν μόνον οι σοφοί και οι άγιοι. Μια ανακαίνιση της Δημοκρατίας προϋποθέτει και μια ψυχική ανακαίνιση όλου του Έθνους. Κι’ αυτός είναι ο λόγος, που μας κάνει να πιστεύωμε και να ισχυριζώμεθα πως το μήνυμα και το κήρυγμα μιας ζωντανής Εκκλησίας θα μπορούσε να βοηθήση το Έθνος μας και στην οικοδομή μιας ουσιαστικής Δημοκρατίας του.